Stimmloser alveolarer Plosiv

Stimmlose alveolare Plosiv
IPA-Nummere	103
IPA-Zeiche	t
IPA-Bildli
Teuthonista	t
X-SAMPA	t
Kirshenbaum	t
Hörbiispiilⓘ/?

De stimmlosi alveolari Plosiv isch e Konsonant wo in fascht jedere Sprooch vorchùnt. S Hawaiisch isch eini vo de sältene Sprooche wo kei alveolare Plosiv hen. S Zeiche im IPA defür isch .

Im Alemannische chùnt de Luut als Lenis, Fortis ùn behuucht vor. Bstimmti Dialäkt, bsùnders im Niideralemannische ùn Schwööbische hen aber au nùmme de Lenis.

Artikulation

• Es isch en Verschlùssluut; dr Lùftstrom im Muul wird ganz blockiert ùn deno wird d Lùft ùff eimool dur s Muul abgloo.
• De Artikulationsort isch alveolar; er wird dur diräkte Kontakt vo de Zùng mit de Alveole produziert.
• D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Baseldytsch	Lenis	Brueder		‚Brueder‘
	Fortis	Zyt		‚Zyt‘
	behuucht	Tee		‚Tee‘	vorallem in neuere Lehnwörter ussem Dütsche
Hotzewälderisch	Lenis	chläädere		‚chlettre‘
	Fortis	Laitere		‚Leiter‘
	behuucht	Thunnèll		‚Tunnel‘	chùnt nùmme in neuere Främdwörter oder Konsonantehuufe mit /h/ vor.
Jùutütsch	Lenis	Bìndeg	(info)	‚Bindig‘
	Fortis	Tììsch	(info)	‚Disch‘
	behuucht	?
Markgräflerisch	Lenis	Faade	(info)	‚Fade‘
	Fortis	d Lyd		‚d Lüt‘	Allophon vo /d̥/ in Konsonantehuufe.
	behuucht	Thanggschdel		‚Tankstell‘	chùnt vorallem in neuere Främdwörter vor.
Oberelsässisch	Lenis	Dezamber	(info)	‚Dezämber‘
	Fortis	Fiirtig	(info)	‚Füürtig‘
	behuucht	?	?
Oberschwäbisch	Lenis	s Bett	(info)	‚s Bett‘
	Fortis	Donschteg	(info)	‚Dùnschtig‘	Allophon vo /d̥/ in Konsonantehuufe.
	behuucht	dr Tee	(info)	‚de Tee‘	chùnt vorallem in neuere Främdwörter vor.
Oschtschwyzerisch	Lenis	Lade	(info)	‚Lade‘
	Fortis	Latte	(info)	‚Latte‘
	behuucht	?	?
Solothurnisch	Lenis	Däuer	(info)	‚Däller‘
	Fortis	nüüt	(info)	‚nüüt‘
	behuucht	?	?
Züritüütsch	Lenis	en Lade	(info)	‚en Laade‘
	Fortis	Schlitte	(info)	‚Schlitte‘
	behuucht	Thee	(info)	‚Tee‘	vorallem in Lehnwörter ussem Hochdütsche
Dütsch		Tochter	(info)	‚Dochter‘	isch in de meischte Positione behuucht
Rätoromanisch	Surselvisch	tegia	(info)	‚Hütte‘
	Putèr	tuot	(info)	‚alles‘
	Vallader	giat	(info)	‚Chatz‘
Frankoprovenzalisch	Greyerzerisch	la gajèta	(info)	‚d Zytig‘
	Walliser Patois (Nendaz)	faràta	(info)	‚spaziere goo‘
Chinesisch	Mandarin	大/ Pinyin:dà		'gross'
Tschechisch		toto		'des'
Niiderländisch		taal		'Sprooch'
Änglisch		tool		'Werchzüüg'
Französisch		tordu		'chrumm'
Neugriechisch		τρία		'drüü'
Ungarisch		tutaj		'Floss'
Japanisch		Kanji:特別/tokubetsu		'bsunders'
Koreanisch		턱/teok		'Chiefer'
Malaiisch		Malay alphabet tahun		'Joor'
Maltesisch		tassew		'woor, richtig'
Norwegisch		tann		'Zaan'
Nunggubuyu				'gierig'
Slowakisch		to		'des'
Thailändisch		ตา/ta		'Aug'
Vietnamesisch		ti		'Fääler, Defekt'

Fuessnote

1. ↑ Gussenhoven (1992:45)
2. ↑ Fougeron & Smith (1993:73)
3. ↑ Szende (1994:91)
4. ↑ Okada (1991:94)
5. ↑ Ladefoged (2005:158)