Alternative vote is een kiessysteem waarbij de kiezers niet één stem uitbrengen, maar alle kandidaten in een volgorde plaatsen. Daardoor kan in één stemronde, maar zo nodig met meerdere telrondes, een meerderheidskandidaat gekozen worden.
Voorstanders van deze methode wijzen er op dat zo de meest breed gedragen kandidaat wordt gekozen. Tegenstanders vinden dat hiermee dus niet de meest uitgesproken, maar juist de beste tweede keus wordt gekozen. Onbetwist is dat slechts één keer gestemd behoeft te worden om een kandidaat te kiezen die minstens de helft van de uitgebrachte geldige stemmen heeft gekregen. Ook is er veel minder aanleiding tot strategisch stemmen dan in een meerderheidsstelsel: stemmen voor minder populaire kandidaten gaan niet verloren.
Stel dat er vijf kandidaten zijn, dan plaatst elke kiezer de beschikbare kandidaten in de volgorde 1 tot en met 5. Op de eerste plaats zet men zijn favoriete kandidaat, op de tweede plaats degene die men vervolgens de beste vindt, enzovoort. Soms is men verplicht àlle kandidaten te ordenen.
Bij de eerste telling van de stemmen gaat het alleen om de eerste voorkeur. Als een kandidaat meer dan 50% van de stemmen krijgt, is deze direct gekozen. Als bij de eerste telling geen kandidaat een absolute meerderheid heeft, valt de kandidaat af die het minst als eerste keus is aangegeven. De stemmen van die kiezers gaan niet verloren, maar worden op basis van de tweede voorkeur toegerekend aan de andere kandidaten. Als er nog steeds geen meerderheidskandidaat is, wordt dit proces herhaald met de tweede keus stemmen van de kandidaat die nu op de laatste plaats staat. Enzovoort.
De PvdA hanteert bij ledenraadplegingen, zoals bij het PvdA-partijleiderschapsreferendum 2012, de alternative vote methode zodra er sprake is van drie of meer kandidaten.
Bronnen, noten en/of referenties
|