W świecie Jastarnia istnieje szeroki zakres opinii i perspektyw, do których można podchodzić z różnych punktów widzenia. Od wpływu na społeczeństwo po znaczenie w historii, Jastarnia z biegiem czasu był przedmiotem badań i kontrowersji. W tym artykule zbadamy różne aspekty Jastarnia, analizując jego wpływ w różnych kontekstach i rolę w życiu codziennym. Dodatkowo sprawdzimy, jak Jastarnia ewoluował na przestrzeni czasu i jaka przyszłość go czeka w coraz bardziej zmieniającym się świecie. Poprzez tę wyczerpującą analizę staramy się rzucić światło na temat, który pozostaje istotny i ekscytujący dla szerokiego spektrum ludzi.
Według danych z 1 stycznia 2017 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,31 km², co stanowi 55,3% powierzchni gminy Jastarnia.
Toponimia
Nazwa Jastarnia pochodzi od słowa Jaster, oznaczającego „jasny”, „błyszczący”. Prawdopodobnie dawna osada rybacka położona była na piaszczystym wzgórzu, kolorystycznie wyróżniającym się od otoczenia, którym były lasy i morska woda, stąd nazwano ją miejscem „jasnym”.
Topograficzna nazwa miejsca powstała poprzez dodanie formantu „-nia”, charakterystycznego dla rzeczowników oznaczających miejsce. Zatem Jastarnia to ’miejsce jasne, jaskrawe, błyszczące’.
Wyraz jaster, z jakiego pochodzi nazwa miasta, kojarzony jest także z nazwą święta Wielkanoc, ponieważ to wiosenne święto występuje wtedy, gdy po zimie robi się jasno. Również w języku kaszubskim słowo Jastra oznacza Wielkanoc.
Dawniej funkcjonowały nazwy kaszubskie Pùckô Jastarniô, Sroczé Gniôzdo oraz niemiecka Heisternest. Polskimi nazwami miejscowości były Jasturnia Pucka, Zesterna, Niastarnia.
Historia
Najstarsze ślady zamieszkania przez człowieka na terytorium Jastarni pochodzą z I w. p.n.e. Jastarnia (Osternäs) pojawia się w źródłach po raz pierwszy w 1378 r. przy okazji wystawienia przez Krzyżaków przywileju dla pobliskiego Helu.
W 1755 r. Urszula Przebendowska ufundowała kaplicę i szkółkę. W 1836 r. został zbudowany drewniany kościół. Obecny neobarokowy kościół stanowi sztandarowy zabytek Jastarni. Powstał w latach 30. XX w. z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Pawła Stefańskiego.
Do XX w. była wioską zamieszkaną w przeważającej mierze przez rybaków. W 1921 r. Jastarnia, obok Helu, wyróżniała się największą liczbą ludności trudniącej się rybołówstwem. Obie miejscowości liczyły po 180 rybaków. W okresie międzywojennej w Jastarni znajdowała się Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem. W 1934 r. wszczęto starania o elektryfikację. W kwietniu 1936 r. podpisano umowę z Wielkopolską Spółką Elektryfikacyjną na przeprowadzenie linii wysokiego napięcia. Ostatecznie wójt Jastarni, Marian Stelmaszczyk podjął inne rozwiązanie. W 1938 r. Jastarnia otrzymała prąd od wojska z Helu.
Obecna miejscowość ukształtowała się z dwóch wiosek – Boru (Jastarni Gdańskiej, Danziger Heisternest), który był pod zarządem Wolnego Miasta Gdańska i Jastarni (Jastarni Puckiej, Putziger Heisternest) będącej w zarządzie Starostwa Puckiego. Gwałtowny rozwój osady wiązał się z okresem międzywojennym – wtedy powstał tu port rybacki, a wraz z nim przystań żeglugi pasażerskiej. doprowadzono też linię kolejową. 1 stycznia 1973 r. osiedle Jastarnia uzyskało prawa miejskie. Obecnie jest przede wszystkim miejscowością turystyczną.
W latach 1974–2005 Jastarnia była uznana przez rząd za miejscowość posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, dzięki czemu mogły być prowadzone tu zakłady lecznictwa.
Kino „Żeglarz”, ul. Portowa 10; przed 1939 r. pensjonat „Janina” (obecna sala kinowa była stołówką), w l. 1939-1945 niemieckie kino propagandowe, w l. 70. salę wyremontowano. Do dziś zachował się piec kaflowy i napis: „Godziny, lata płyną, lecz cóż, wiecznie jest młode kino”.
Na terenie miasta zorganizowanych jest 6 letnich kąpielisk morskich:
kąpielisko Kuźnica „Kościół” – z wejściem na plażę nr 33 od ul. Helskiej, obejmujące 100 m linii brzegowej;
kąpielisko Jurata „Międzymorze” – z wejściem na plaże nr 60 od ul. Międzymorze, obejmujące 100 m linii brzegowej;
kąpielisko Jastarnia „Ogrodowa” – z wejściem na plażę nr 44 od ul. Ogrodowej, obejmujące 100 m linii brzegowej;
kąpielisko Jastarnia „Leśna” – z wejściem na plażę nr 52 od ul. Leśnej, obejmujące 100 m linii brzegowej;
kąpielisko Jastarnia „Nadmorska-Plażowa” – z wejściem na plażę nr 47-48 od ul. Nadmorskiej i Plażowej, obejmujące 100 m linii brzegowej;
kąpielisko Jastarnia „Zdrojowa” – z wejścia na plażę nr 49 od ul. Sychty oraz nr 50 od ul. Zdrojowej, obejmujące 200 m linii brzegowej.
W 2013 r. sezon kąpielowy wyznaczono na okres od 1 lipca do 31 sierpnia.
Pieniądz lokalny
Od 2006 r. na terenie gminy Jastarnia w okresie letnim prowadzona jest akcja „Pieniądz Lokalny”. Ma ona na celu promocję gminy. Podczas trwania akcji turyści mogą zakupić żeton „3 merki”. Jest on równowartością 3 złotych polskich. Merki można wymieniać w określonych miejscach na towary lub usługi na terenie gminy. Organizatorem akcji jest gmina Jastarnia działająca poprzez Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Jastarni. Producentem żetonów jest Mennica Polska S.A.
Dotychczas wydane zostały monety:
Rok 2006 – 75 lat Juraty
Rok 2007 – Kuźnica
Rok 2008 – 35. rocznica nadania praw miejskich Jastarni
Rok 2009 – Jubileusz Sportu
Rok 2011 – 80 lat Juraty
Sport
W mieście działa klub pływacki Delfin Moksir Jastarnia, sekcja siłowa Moksir Jastarnia oraz UKS piłki siatkowej.
Jastarnia w kulturze
Jastarnia osławiona została w piosence wykonywanej przez Rudiego Schubertha pt. „Co roku w Jastarni”. Jastarnia jest również głównym miejscem akcji powieści Artura Gruszeckiego pt. Tam, gdzie się Wisła kończy.
↑Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 100.
↑Jastarnia, JerzyJ.TrederJerzyJ., Nazwy miast Pomorza Gdańskiego, Gdańsk 1999, s. 119(pol.).
↑ abcTomaszT.GóreckiTomaszT., Kaszuby: przewodnik turystyczny, wyd. 9 zm. i rozszerz, Gdynia: Region, 2006, s. 53, ISBN 83-60437-11-4, OCLC749961599(pol.).
↑Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1974 r. zmieniające rozporządzenie ws. rozciągnięcia niektórych przepisów o uzdrowiskach na inne miejscowości (Dz.U. z 1974 r. nr 16, poz. 89).
↑Tomasz.T.GóreckiTomasz.T., Kaszuby. Przewodnik turystyczny, wyd. 9 zm. i rozszerz, Gdynia: Wydawnictwo Region, 2006, s. 54, ISBN 83-60437-11-4, OCLC749961599.