Opozycja polityczna w PRL (również: opozycja demokratyczna, opozycja antykomunistyczna) – partie polityczne, organizacje, grupy i środowiska społeczne dążące do obalenia lub zreformowania niedemokratycznego systemu władzy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1945–1989. Ruchy te formułowały programy zasadniczych przemian politycznych, gospodarczych i społecznych.
Znaczący rozwój ugrupowań opozycyjnych nastąpił w drugiej połowie lat 70. i na początku lat 80., powstały wówczas m.in. Komitet Obrony Robotników, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Wolne Związki Zawodowe, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Konfederacja Polski Niepodległej.
Osoby zaangażowane w walkę o niepodległość i suwerenność Polski w latach 1956–1989 były poddawane przez reżim komunistyczny licznym represjom i szykanom. Do najczęstszych należało uwięzienie, internowanie, usunięcie z uczelni, karne wcielenie do wojska, pozbawienie możliwości wykonywania zawodu, uniemożliwienie podjęcia zatrudnienia w wybranych miejscach, zwolnienie z pracy, pozbawienie możliwości awansowania, zapisy cenzury, degradowanie na gorsze stanowiska służbowe, pozbawienie nagród oraz premii itp.