.JPG)
.jpg)
Pietà [pjeˈta] (wł. pietà – „miłosierdzie”, „litość”; łac. pietas – „miłość zgodna z powołaniem”) – w sztukach plastycznych przedstawienie opłakującej Matki Bożej trzymającej na kolanach ciało Jezusa Chrystusa.
Pierwsze przedstawienia tego typu, najczęściej rzeźbione, pojawiły się w Niemczech w I połowie XIV wieku. Na przełomie XIV i XV wieku nastąpiło upowszechnienie się tego wizerunku w całej Europie, a wkrótce stał się on jednym z najczęstszych przedstawień dewocyjnych. Powstały różne odmiany, m.in. Pietà corpusculum (z Chrystusem jako dzieckiem), Pietà anielska z aniołami towarzyszącymi Matce Boskiej. Kolejnym typem jest Pietà radosna, w której Maryja jest uśmiechnięta, co przedstawia połączenie cierpienia z radością zbawienia.
Jedną z najbardziej znanych jest Pietà watykańska Michała Anioła z bazyliki św. Piotra na Watykanie z 1499. Innym dziełem tego samego rzeźbiarza jest Pietà Rondanini z Castello Sforzesco w Mediolanie czy Pietà florencka. W Polsce najbardziej znanymi przykładami są XIV-wieczna Pietà z Lubiąża (uważana za najstarszą polską Pietę) oraz XV-wieczne tzw. „Piękne Piety” w kościołach św. Barbary w Krakowie i Mariackim w Gdańsku.
W chrześcijaństwie wschodnim odpowiednikiem Piety jest ikona Nie rozpaczaj po mnie Matko.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Pietà, Krystyna Kubalska-Sulkiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Wyd. 5, 2 dodr, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 313, ISBN 978-83-01-12365-9 .
- ↑ a b c d Anna Piotrowska, Geneza przedstawienia typu Pietá (pol.), Pietá z Jeżewa z Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu; fragment z seminarium UAM.
- ↑ a b c Katarzyna Wójcik: Pieta - współczujące oblicze Matki - Katolickie Stowarzyszenie "Civitas Christiana" - REGION GDAŃSK-TORUŃ, „Katolickie Stowarzyszenie "Civitas Christiana"”, 5 maja 2021 (pol.).
- ↑ Pietà Rondanini | iSztuka , isztuka.edu.pl .
- ↑ Artmajeur, Trzy „piety” Michała Anioła spotkały się po raz pierwszy w historii | Magazyn Artmajeur , artmajeur.com (pol.).
- ↑ Bazylika Mariacka – Bazylika Mariacka w Gdańsku (pol.).
Bibliografia
- Lech Kalinowski, Geneza Piety średniowiecznej, Prace Komisji Historii Sztuki 10, 1952.