Sovyetler Birliği Komünist Partisi Parti Kontrol Komisyonu (Rusça: Комитет партийного контроля, Komitet Partiynogo Kontrolya) Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi bünyesinde yüksek bir disiplin kuruluydu. Üyeleri Merkez Komitesinin genel oturumlarında seçildi.
Görevi
Parti Kontrol Komitesi, parti üyelerinin ve aday parti üyelerinin parti disiplinini, programın ve parti düzenlemelerine, devlet disiplinine ve parti etiğine uymalarına dikkat etmiştir. Partiden ihraç edilenler de dahil cezalar uygulamıştır. Parti Kontrol Komitesi ayrıca, yerel parti örgütleri tarafından cezalandırılan parti üyelerinin itirazlarını da değerlendirdi.
Tarihi
Bu komite sayesinde Joseph Stalin, Sovyet gizli polisinin ve nihayetinde Sovyetler Birliği'nin tam denetimi altında konsolide edildi. Stalin, gizli polis teşkilatlarının hiçbir zaman resmi lideri değildi; fakat bütün gizli polis liderleri Stalin tarafından Kontrol Komitesine atandığından, dolayısıyla gizli polisin işleyişini dolaylı olarak kontrol edebiliyordu.
Başkanlık
Parti Kontrol Komitesi Başkanı, parti siyasetinde güçlü bir figürdü ve genellikle Politbüro üyeliği yapmıştır. Önemli başkanlar arasında Andrei Andreyev, Nikolay Shvernik, Arvid Pelshe, Mikhail Solomentsev ve Boris Pugo yer alıyor.
1920-1923'te, MKK başkanı olarak, Rabkrin Halk Komiseri (Stalin) ulusal seviyedeki faaliyetlerden sorumlu idi.
Merkezi Kontrol Komisyonu Başkanı:
- Valerian Kuibyshev (1923–1926)
- Grigol Ordzhonikidze (1926–1930)
- Andrey Andreyev (1930–1931)
- Jānis Rudzutaks (1931–1934)
Merkez Komitesi Parti Kontrol Komisyonu Başkanı:
- Lazar Kaganovich (1934–1935)
- Nikolai Yezhov (1935–1939)
- Andrey Andreyev (1939–1952)
Merkez Komitesi Parti Kontrol Komitesi Başkanı:
- Matvei Shkiryatov (1952–1954)
- Boş (1954–1956)
- Nikolay Shvernik (1956–1966)
- Arvīds Pelše (1966–1983)
- Mikhail Solomentsev (1983–1988)
- Boris Pugo (1988–1990)
Merkezi Kontrol Komisyonu Başkanı:
- Boris Pugo (1990–1991)
- Yevgeny Makhov (1991)
Kaynakça
- ^ Smith, S. A. (2017). The Oxford handbook of the history of communism. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198779414.
- ^ Pons, Silvio (2020). The Cambridge history of communism. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ISBN 978-1316634578.
